Nga: Samet ZAGRADI
Opinion.
Dibra është një zonë e varfër në verilindje të shqipërisë, me një popullsi afro 87,000 banorë, me një sipërfaqe prej 761 km katror dhe që ka si qëndër qytetin e Peshkopisë. Ka një reliev kryesisht malor. Ajo kufizohet në lindje me republikën e Maqedonisë,dhe Kosoves,në veri me Kukësin ,në perendim me Mirditën dhe në jug me Bulqizën.
Kjo zonë është një nga zonat më të varfëra të Shqipërisë,me një ekonomi poshtë minimales se jetesës. Ekonomia e kësaj zone mbahet kryesisht nga emigracioni dhe nga bujqesia e blegtoria duke pasur një reliev të përshtatshem. Lidhja me kryeqendrën e Shqipërisë është mjaftë e vëshirë,duke ndjekur një intenerar mjaftë të lodhshëm dhë të rrëzikshem. Këto banorë duhet të përshkruajnë rreth 180 km përmes shtigjeve të rrezikshme si ajo e “qafës se buallit” rreth 1500 m mbi nivelin e detit. Intenerari për të vajtur në Tiranë është sa torturues aq dhe gjatë. Banorët e kësaj zone duhet të kalojne,qytetin e Bulqizes,Klosit,Burrelit, më pas Milotit,Fushe Krujes.
Ndertimi I kësaj rruge do ishte me të vërtetë një shpëtim për të gjithë këtë trevë duke sjelle zhvillimin jo vetëm të kësaj zone por edhe një përmirësim të mardhënjeve ekonomike mes Shqipërise dhe Republikës së Maqedonisë. Ky aks shkurton ndjeshëm distancën mes Tiranës dhe Peshkopisë,ul lartësinë mbi 1000 metra mbi nivelin e detit si dhe do të jetë një variant me kushte më të mira gjeologoinxhinierike,e hidrologjike.
Dibra është në vetvete një hangar i prodhimeve bujqësore e blegtorale. Në mungesë të rrugës,të gjithë këto prodhime destinacion kanë mbetjen stok e më pas hedhjen e tyre duke cuar dëm një vit punë të fshatarit dhe një deficit ekonomik të kësaj zone. Ndërtimi I “Rruges se Arberit” do tu jepte frymëmarje tregut bujqesor dhe blegtoral,si dhe do të kthente banorët që me të drejtë janë zhvendosur me banim në zonat më të zhvilluara kryesisht, Durresi dhe Tirana. Dibranët shquhen për njerëz të punës,dhe mjafton të bëhet rruga,Dibrën do ta zhvillojnë ato.
Peshkopia është një qytet jo i madh por me vlera kulturore,artisitke dhe me resulse natyrore dhe turistike për të pasur zili. Ëndëra e Dibranëve “rruga e arberit” do ti jepte nje bum të madh turizmit dhe ekpsozimit të vlerave morale dhe kulturore që gëzon kjo treve. Mali I Korabit mali me I lartë Shqipëri me bukuri përallore,parku kombëtar I Lurës si dhe Liqenet e saj, kanionet e mrekullueshme të lumit Drin, traditat dhe ushqimet unike të tradicionale,do ishin një vitrinë mjaftë optimale për promovimin e kësaj treve që do sillte një zhvillim të madh ekonomiko-kulturorë. Llixhat e Peshkopisë janë të vetmet më të mëdha në Ballkan me ujin e tyre termal dhe kurativ janë burim I madh të ardhurash. Në rast se kjo rruge ndërtohet ekonomia shumëfishohet.
Rruga e Arbërit,vetëm 75 kilometra do të lidhë Tiranën më Peshkopinë,dhe (Dibrën e madhe) Maqedoninë. Kjo rrugë fillimin e saj e ka në qëndër të Tiranes,përgjatë Rrugës së Dibrës për të arritur në Brar dhe kaluar shkallën e Tujanit,luginen fantastike të Brarit,në luginën e ngushtë të malit të Dajtit,ne kanionet magjike të ngushtë ë të thellë. Rruga pëershkon luginën malore të Shpatit,Murrizës,nga ana e Tiranës duke dalur në anë të lumit të Matit mbi urën e Vashes dhe pasi kalon luginen e Planit të Bardhe dhe tunelit të Qafës së Buallit del ne luginën e mirënjohur të Vajkalit,zallit të Bulqizës,Zerqanit,deri në fushën e Gjorice të pellgut të Dibrës dhe për të vazhduar deri në Dibër të madhe.
Kjo rrugë do të kishte nje ndikim shume të madh dhe në thithjen e investitorëve të huaj,duke ngritur fabrika mineralesh ,fabrika te përpunimit të pemëve frutorë dhe investime te rangjeve te ndryshme. Lidhja me Maqedoninë nëpërmjet kësaj rruge do të ishte një plus akoma më I madh jo vetëm për Dibrën por pëe të gjithë shtetin shqipëtar. E thënë me pak fjalë,qeë eëndërra e të gjithe dibranëve është shpëtimi nga kjo gjendje dhe ky shpëtim e ka emrin vetëm “Rruga e Arbërit”
Samet Zagradi 